Mija pół roku od wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej. Z pewnością był to czas wytężonej pracy firm rodzinnych, które od lat czekały na możliwość utworzenia fundacji rodzinnej na gruncie polskich rozwiązań prawnych. To również pracowity czas dla praktyków i sądu rejestrowego, biorąc pod uwagę problemy natury technicznej związane z działaniem samego rejestru.
Jeśli przyjąć, że do sądu rejestrowego trafiło kilkaset wniosków o wpis, to liczba ta nie zaskakuje. Mając na uwadze, że firm rodzinnych, które powinny przejść w najbliższym czasie sukcesję jest kilkaset tysięcy sporo jest jeszcze do zrobienia. O fundacji rodzinnej nadal trzeba mówić i tłumaczyć dlaczego jest dobrym rozwiązaniem dla zabezpieczenia firmy i rodziny.
Zarząd sukcesyjny – nie potrzebuję niczego więcej
Od 5 lat obowiązuje ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Jej wprowadzenie było pierwszym krokiem ustawodawcy dla umożliwienia przeciwstawienia się choćby w części negatywnym skutkom wynikającym ze śmierci przedsiębiorcy. Instytucja ta zyskała na popularności wśród osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Po kilku latach wiemy już jednak, że to rozwiązanie to jedynie koło ratunkowe rzucone przez ustawodawcę. Nie rozwiąże problemów związanych z dziedziczeniem, zachowkiem i próbą kontynuacji oraz przetrwania firmy na wypadek śmierci jej właściciela. Zarząd sukcesyjny to rozwiązanie, które może pomóc w przypadku biznesów w skali mikro. Jeśli chodzi o skalę makro- może przynieść mnóstwo problemów dla spadkobierców. Należy pamiętać, że zarząd sukcesyjny to rozwiązanie tymczasowe. Ustawodawca przewidział, że może zostać ustanowiony na okres 2 lat i przedłużony tylko w wyjątkowych sytuacjach. Jego cel to bieżące administrowanie przedsiębiorstwem w spadku do czasu uregulowania kwestii spadkowych.
Czy fundacja rodzinna to alternatywa?
Stawianie znaku równości pomiędzy zarządem sukcesyjnym a fundacją rodzinną jest dużym błędem. Nie są to instytucje porównywalne, ale cel w dużym uproszczeniu jest ten sam – czyli zabezpieczenia firmy na wypadek śmierci przedsiębiorcy. Cel fundacji rodzinnej jest jednak szerszy – czyli gromadzenie i zabezpieczenie mienia oraz wypłata świadczeń dla beneficjentów fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna z uwagi na możliwość wniesienia do niej różnego rodzaju aktywów, w tym udziałów w spółkach stanowiących firmę rodzinną, a także aktywów z zakresu prywatnego majątku pozwala zabezpieczać majątek, ale również ułożyć relacje pomiędzy biznesem a rodziną. Często samo założenie fundacji rodzinnej nie będzie wystarczające. W przypadku rozbudowanej struktury spółek, a także biznesów prowadzonych w formie jednoosobowej działalności gospodarczej w pierwszej kolejności może okazać się, że potrzebne będzie przekształceń i zmiany formy prawnej prowadzonych spółek. Wszystko to ma na celu stworzenie efektywnej struktury i wykorzystanie możliwości inwestycyjnych fundacji rodzinnej.
Zasadnicza zaleta fundacji rodzinnej wynika z faktu, że jest ona bez udziałowa. Nie wystąpi w związku z tym prosta sytuacja związana z ich dziedziczeniem. Śmierć fundatora przy odpowiednim ułożeniu ładu rodzinnego nie wpłynie na sytuację biznesową spółek oraz pozwoli przeciwdziałać konfliktom. Fundacja rodzinna to odrębny od przedsiębiorcy podmiot, który może pozwolić firmie przetrwać kolejne pokolenia. Jeśli myślimy o formie zabezpieczenia firmy rodzinnej na wypadek zdarzeń losowych oraz rodziny przed konfliktami na gruncie majątkowym, warto rozważyć tę możliwość, zwłaszcza z perspektywy właścicielskiej.