Zachowek jest instytucją prawa cywilnego chroniącą spadkobierców ustawowych w przypadku rozporządzenia spadkiem w drodze testamentu i ich pomięcia wśród kręgu osób wskazanych do dziedziczenia bądź zapisania im mniejszej wartości spadku niż otrzymaliby w wyniku dziedziczenia ustawowego.

Osobom tym przysługuje roszczenie o zachowek (art. 991 k.c. i kolejne), tj. roszczenie o zapłatę określonej kwoty kierowane wobec spadkobiercom testamentowym.

Ponieważ jest to roszczenie o zapłatę określonej kwoty, to nie polega ono na żądaniu wydania określonego składnika majątku, np. udziałów w spółce rodzinnej, lecz o zapłatę kwoty pieniężnej. W przypadku braku jej zapłaty egzekucja może być prowadzona z wszystkich składników majątku zobowiązanego, w tym także udziałów w spółce.

Przykład:

Krzysztof K. zapisał udziały w spółkach najstarszemu synowi, wyceniane na 1 mld zł. Pozostała trójka małoletnich dzieci nie otrzymała spadku. W wyniku powództwa sąd ustalił, iż każdemu z nich przysługuje prawo do zachowku w wysokości 2/3 x ich udział ustawowy ¼ = 18,75%. Dlatego zasądził dla każdego z nich kwotę 187.500.000 zł. Odpowiedzialny za dług był dziedziczący udziały syn. Jednak nie posiadał on środków pieniężnych na spłatę, co spowodowało, że udziały zostały sprzedane w drodze licytacji. Nabywcą większościowego pakietu udziałów była konkurencyjna firma.