Ustawa określa generalne zasady tworzenia fundacji. Jednak wiele niezbędnych rozwiązań znaleźć musi się w statucie fundacji.

Fundacja rodzinna może być utworzona przez jedną lub więcej osób fizycznych:

• pozostających wobec sobie w relacji pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia, lub
• będących przez co najmniej 7 lat przed utworzeniem fundacji rodzinnej członkami zarządu lub rady nadzorczej tej samej osoby prawnej, lub
• będących przez co najmniej 7 lat przed utworzeniem fundacji rodzinnej wspólnikami tej samej spółki osobowej.

Fundacja rodzinna tworzona jest aktem notarialnym. Można także ustanowić ją w testamencie. Jest to jednak rozwiązanie awaryjne. Lepszym rozwiązaniem jest bowiem dokonanie odpowiedniej strukturyzacji fundacji i biznesu rodzinnego, przed śmiercią założyciela.

Minimalny kapitał fundacji to 100.000 zł, na który mogą składać się udziały (akcje) oraz środki pieniężne. Nie jest to zatem wysoki próg. Przyjmując także nie wysokie koszty prowadzenia fundacji, powinna ona być dostępnym rozwiązaniem już dla średniego biznesu rodzinnego.

Statut fundacji rodzinnej określa:

• nazwę fundacji rodzinnej;
• siedzibę fundacji rodzinnej;
• grupy beneficjentów fundacji rodzinnej i szczegółowy tryb zrzeczenia się uprawnień;
• czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony;
• wysokość funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej;
• majątek fundacji rodzinnej w chwili jej ustanowienia;
• zasady powoływania, odwoływania, ustalania okresu kadencji oraz uprawnienia i obowiązki członków rady fundacji rodzinnej, a także zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez radę fundacji rodzinnej;
• zasady zmiany statutu przez fundatora, a po jego śmierci, przez radę fundacji rodzinnej lub inne ustanowione organy;
• przeznaczenie majątku fundacji rodzinnej w razie jej likwidacji.

Status może określać dodatkowe kwestie.

Można określić kwestie niezastrzeżone dla statutu albo już w nim nie określone, w szczególności:

• zasady powoływania, odwoływania, ustalania okresu kadencji, uprawnienia i obowiązki oraz zasady współpracy innych organów niż rada fundacji rodzinnej, o ile zostaną ustanowione;
• zasady likwidacji fundacji rodzinnej;
• wskazanie kierunku oraz wytycznych inwestowania majątku fundacji rodzinnej.

Regulacja ustawowa pozostawia ważkie, dla procesu budowy wielopokoleniowego przedsiębiorstwa rodzinnego, kwestie do ustalenia w statucie. Istotne jest wprowadzenie tych postanowień już po przygotowaniu całego procesu budowy przedsiębiorstwa rodzinnego, najlepiej zawartych w Konstytucji Rodzinnej.

Możliwości zmian statutu fundacji rodzinnej

O ile statut fundacji rodzinnej to przewiduje, zarząd fundacji rodzinnej, po śmierci fundatora, uprawniony jest do zmiany statutu fundacji rodzinnej, w szczególności dostosowania ich do bieżącej sytuacji ekonomicznej bądź prawnej, mając na uwadze zachowanie celów fundacji rodzinnej określonych przez fundatora. Istotne jest takie ukształtowanie zasad zmiany statutu, aby można było go dostosować do zmieniających warunków prowadzenia biznesu i sytuacji rodzinnej, ale nie pozwolić na zniszczenie założeń służących powołaniu fundacji.

Co ciekawe, fundator albo beneficjent może skierować do organów fundacji rodzinnej list intencyjny. Określa w nim obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem. Może zatem kształtować wartości działania fundacji (rodziny) w kolejnych pokoleniach.

Mamy zatem dużą swobodę kształtowania przez fundatora zasad działania fundacji, w tym także prowadzenia przez nią działalności inwestycyjnej.