Budując dla pokoleń. Nie pozwól, by Twój sukces
zniszczył Twoją firmę i rodzinę.

Doradca Firm Rodzinnych

Fundacja rodzinna a prawo zachowku.

kwi 20, 2021 | Fundacja Rodzinna

Najlepszym rozwiązaniem byłoby wyłączenie prawa do zachowku w przypadku założenia fundacji rodzinnej. Pozwoliłoby to zapobiec rozdrobnieniu akcjonariatu (udziałowców) firmy rodzinnej. Nie wpływało by także na pogorszenie jej sytuacji finansowej poprzez natychmiastową spłatę zachowku.

Ewentualnie możliwa mogłaby być częściowa rekompensata osób uprawnionych do zachowku, ale w bardzo ograniczonym zakresie, który nie wpłynie na zachowanie płynności finansowej firm rodzinnych. Jako możliwe rozwiązanie można wskazać ograniczenie zachowku np. do wysokości 20% skonsolidowanych zysków fundacji. Przy czym żądanie wypłaty zachowku winno być fakultatywne. Po realizacji tego roszczenia osoba uprawniona do zachowku traciłaby status beneficjenta fundacji.

Projekt ustawy o fundacji rodzinnej – proponowane rozwiązania

Projektodawca zdecydował się na bardzo ograniczone rozwiązanie. W szczególności ma ono znaczenie w odniesieniu do pierwszego spadkobrania po ustanowieniu fundacji.

Przekazanie majątku przez fundatora, o którym mowa w ustawie o fundacji rodzinnej, w skutkach należy traktować jak darowiznę na rzecz osób będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.

  • Przepis ten ma zapobiegać pokrzywdzeniu uprawnionych do zachowku, gdyby cały majątek został przeniesiony na fundację. Zobowiązanym do wypłaty zachowku stanie się zatem fundacja.
  • Należy jednak pamiętać, że wysokość zachowku ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu o korzyści otrzymane przez uprawnionego do zachowku z tytułu uczestnictwa w fundacji rodzinnej, o której mowa w ustawie o fundacji rodzinnej. Rozwiązanie to jest ułomne, bowiem nie wskazuje za jaki okres  określa się te korzyści czy tylko do dnia otwarcia spadku fundatora, czy także po jego śmierci. Wydaje się, że wystąpienie z roszczeniem o wypłatę zachowku powinno automatycznie skutkować wykluczeniem z kręgu beneficjentów.
  • Zmieniane przepisy prawa spadkowego będą przewidywały odroczenie zapłaty, a w pewnych wypadkach nawet obniżenia wysokości zachowku. Niestety nie zostały one powiązane ze zdolnością finansową wypłaty zachowku.
  • Obowiązany do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku może żądać odroczenia terminu jego płatności, rozłożenia go na raty, a w wyjątkowych przypadkach jego obniżenia, przy uwzględnieniu:
    • typu, wielkości i stanu przedsiębiorstwa, którego wartość uwzględnia się przy obliczaniu zachowku, oraz potrzeby zapewnienia kontynuacji prowadzonej przy jego wykorzystaniu działalności gospodarczej;
    • sytuacji osobistej i majątkowej uprawnionego do zachowku i obowiązanego do pokrycia lub uzupełnienia zachowku.
  • W razie braku porozumienia uprawnionego do zachowku i obowiązanego do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku, termin i sposób jego uiszczenia lub płatności poszczególnych rat i odsetek lub stopień jego obniżenia, a w razie potrzeby także sposób jego zabezpieczenia, oznacza sąd, po rozważeniu interesów uprawnionego i obowiązanego.
  • W przypadku rozłożenia na raty roszczenia z tytułu zachowku terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać pięciu lat. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd, na wniosek zobowiązanego, może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych. Obowiązany do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku, który otrzymał przedsiębiorstwo, wchodzące zaś w skład tego przedsiębiorstwa składniki zbył odpłatnie przed upływem pięciu lat od chwili jego otrzymania, jest obowiązany uprawnionemu z tytułu zachowku, któremu przypadł niższy zachowek, wydać korzyści uzyskane z jego obniżenia, chyba że celem zbycia jest zapewnienie racjonalnego prowadzenia tego przedsiębiorstwa.

Ostatnie wpisy: