W ostatnich dekadach polskie firmy rodzinne przechodziły różne zmiany form prawnych prowadzonej działalności gospodarczej. Niektóre z nich funkcjonują dalej, jako jednoosobowe działalności gospodarcze, co przy dużym rozmiarze działalności może być skrajnie niebezpieczne. Zmiany otoczenia prawnego i podatkowego powodowały, że powstawały nie tylko spółki kapitałowe, ale także różne spółki osobowe, jak spółki z o.o. komandytowe czy też komandytowo-akcyjne. Dodatkowo powstały liczne grupy kapitałowe (m.in. rodzinne grupy kapitałowe liczące ponad 200 spółek) czy też wydzielone spółki celowe.
Przygotowując firmę rodzinną do transferów pokoleniowych, niezbędna jest odpowiednia strukturyzacja. Konieczne jest nie tylko przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej, ale także połączenie zbyt dużej ilości spółek. Możliwe, ze będzie konieczna sprzedaż części biznesu czy też jego wydzielenie na potrzeby członków rodziny, którzy nie chcą uczestniczyć w procesie budowy firmy wielopokoleniowej.
Dodatkowo w związku ze zmianą wielu regulacji, które nakładają różne obowiązki raportowe i regulacyjne, ale także niekorzystnymi rozwiązaniami podatkowymi (ceny transferowe, ograniczanie kosztów rozliczanych w grupie), powstaje konieczność reorganizacji biznesu.
Określenie celów restrukturyzacji
Pierwszym krokiem winno być ustalenie celów takiego procesu. Reorganizacja winna wynikać z planów rodziny, przede wszystkim zasad transferów pokoleniowych opisanych w Konstytucji rodzinnej. Należy się również zastanowić, jak przedsiębiorstwo rodzinne będzie funkcjonować po zakończeniu restrukturyzacji. Konieczne jest także ustalenie zasad funkcjonowania działalności operacyjnej i skutków podatkowych. Reorganizacja może prowadzić do lepszego zarządzania obowiązkami podatkowymi, czy też nawet skorzystania z dopuszczalnych ulg i preferencji podatkowych. Jednak może skutkować także zwiększeniem obciążeń fiskalnych.
Wsparcie zaufanego i doświadczonego doradcy
Przeprowadzenie samego procesu restrukturyzacji wymaga znajomości wielu dziedzin prawa, ale także dużej praktyki ich stosowania. Niezbędne jest także wsparcie osób z zakresu wycen i rachunkowości. Dodatkowo restrukturyzacja musi być wynikiem ustalonych zasad transferów pokoleniowych.
Pozwoli to nie tylko na sprawne przeprowadzenie procesu, ale także uniknięcie przykrych niespodzianek w zakresie zbędnych obciążeń podatkowych. Zapewne wielu prawników potrafi przekształcić spółkę kapitałową w osobową. Jednak nie zawsze pamiętają o opodatkowaniu niepodzielonych zysków, braku rozliczania strat podatkowych czy raportowaniu schematów podatkowych. Jeszcze mniej doradców zastanawia się nad wydzieleniem zorganizowanej części przedsiębiorstwa przy podziale spółki kapitałowej. Konsekwencje niejednokrotnie potrafią zachwiać płynnością finansową firmy.
Pamiętaj zatem, by wybrać ekspertów z dużym doświadczeniem, pozwoli to uniknąć zbędnego ryzyka. Najważniejsze jest rozwijanie biznesu, a nie walka o jego przetrwanie! Dodatkowo musi to mieć uzasadnienie związane z celami rodzinnymi. Takich doradców nie jest łatwo znaleźć.